Haber: Aydın BİLGİLİ
Dünya Hemofili günü olamsı dolayısı ile ilgili olarak görüştüğümüz Babaeski Toplum Sağlığı Merkezi Müdürü Doktor Hakan Azatçam gazetemize bir dizi açıklamalarda bulundu. Doktor Azatçam gazetemize yaptığı açıklamada şunlara yer verdi; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Hemofili Federasyonu (WFH) tarafından her yıl geleneksel olarak “17 Nisan Dünya Hemofili Günü” olarak kabul edilmekte ve bu hastalığın topluma tanıtılması hedeflenmektedir.
Hemofili, kanınızın normal olarak pıhtılaşmadığı bir durum olup nadir görülen bir kanama bozukluğudur. Hemofili vücutta kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinlerin eksikliği veya yokluğu nedeniyle ortaya çıkar.
Hemofiliniz varsa, bir yaralanma sonrasında başkalarına göre kanamanız daha uzun sürebilir. Özellikle diz, ayak bileği ve dirsek olmak üzere içeriye de kanamanız olabilir. Bu kanama organ ya da dokularınıza zarar verebilir ve yaşamı tehdit edebilir.
Kanın vücutta dolaşmasını sağlayan kan damarları atar, toplar ve kılcal damarlardan oluşur. Bu da damarlardan herhangi bir tanesinde hasar meydana gelmesi durumunda iç kanama meydana gelir. Normal şartlarda kan damarı hasar gördükten hemen sonra travmanın damar üzerine etkisiyle damar duvarı kasılır ve “Trombosit” adı verilen kan hücreleri devreye girerek hasarlı bölgede “Trombosit Tıkacı” adı verilen geçici bir tıkaç oluşturur. Damardaki yırtılma küçükse, bu tıkaç kan kaybını tek başına durdurabilir, fakat delik büyükse kanamayı durdurmak için Trombosit tıkacına ek olarak kanın pıhtılaşması da gerekmektedir. Bu aşamada, pıhtılaşma faktörlerine ihtiyaç vardır. Pıhtılaşma faktörlerinin devreye girmesiyle oluşan Fibrin İplikçikleri, Trombositleri, kan hücrelerini ve plazmayı da içine alarak kan pıhtısını oluşturur.
Hemofili’de ise yeterince güçlü bir kan pıhtısı oluşamamaktadır. Bu nedenle bir Hemofili hastasında vücut içi veya vücut dışı ciddi bir travma meydana gelirse, hastaya genellikle pıhtılaşmanın sağlanması için tıbbi müdahale gerekir. Hemofili hastalarının kanamaları normal bir insandan daha hızlı kanamaz, fakat kan kaybının süresi uzundur. Hastalık coğrafi ve etnik bir farklılık göstermeksizin her toplumda görüldüğü gibi, ciddi kanamalarla seyretmektedir.
İki temel hemofili tipi vardır. Hemofili A hastasıysanız, pıhtılaşma faktörü VIII düzeyiniz düşüktür ya da bu faktör kanınızda yoktur. 10 hemofili hastasından 9’u hemofili tip A hastasıdır. Hemofili B hastasıysanız, pıhtılaşma faktörü IX düzeyiniz düşüktür ya da bu faktör kanınızda yoktur .
Bu önemli hastalık ömür boyu devam eder. Yaklaşık her 5.000 erkek doğumunda bir ortaya çıkar. Bu hastalıkta kadınlar taşıyıcıdır. Taşıyıcı olan bir annenin erkek çocuğuna %50 oranında hemofili hastalığını geçirme olasılığı vardır.
Hemofili hastalığı asla bulaşıcı değildir. Hemofili hastalığı sadece bir kişiyi ve ondan olacak erkek ve kız çocukları ilgilendiren bir durumdur.
Hemofili hastalarında görülen kanamalar nelerdir?
Hemofilinin temel belirti ve semptomları aşırı kanama ve kolay berelenmedir.
1- Şiddetli Kanamalar: Kafa Travmaları, Boyun ve Boğaz Kanamaları, Karın İçi Kanamalar.
2- Orta Şiddetli Kanamalar: Eklem İçi Kanamalar, Kas İçi Kanamalar, Eziklikler ve Morarmalar.
3- Hafif Şiddette Kanamalar: Ağız İçi Kanamalar, Burun Kanamaları, Hafif Kesikler.
Hemofili ile Yaşamak
Hemofili hastasıysanız ya da çocuğunuz hemofili hastası ise, kanama sorunlarını önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz. Tedavideki gelişmeler sayesinde, günümüzde hemofilisi olan bir çocuğun normal bir yaşam süresine sahip olması mümkündür.
Sürekli Bakım
Hemofiliniz varsa, istenmeyen durumlardan kaçınmak için aşağıdaki türden önlemler alabilirsiniz:
-Tedavi planınızı tam olarak doktorunuzun önerdiği şekilde sürdürünüz.
-Önerildiği gibi düzenli kontrollerinizi ve aşılarınızı yaptırınız.
-Doktor, diş hekimi ve eczacı gibi size sağlık hizmeti veren kişilerin tümüne hemofiliniz olduğunu söyleyiniz. İşyeri hemşiresi, spor salonu eğitmeni, spor antrenörü gibi kişilere de durumunuz hakkında bilgi vermek isteyebilirsiniz.
-Düzenli diş bakımı yaptırınız. HTC diş hekimleri hemofilisi olan kişilere diş sağlığı hizmeti verme konusunda uzmandır. Başka bir diş hekimine giderseniz, hemofiliniz olduğunu söyleyiniz. Diş hekimi, diş bakımı sırasında kanamayı azaltacak ilaç verebilir.
-Eklemlerde ve vücudunuzun diğer bölümlerinde kanamaya ilişkin belirtiler hakkında bilgi edininiz. Ne zaman doktoru arayacağınızı ya da Acil Servise gideceğinizi öğreniniz. Örneğin, aşağıdaki durumlarda doktorunuzu aramalı ya da acil servise gitmelisiniz:
Durdurulamayan ağır kanama ya da kan sızması devam eden bir yara.
Beyin kanamasına ait herhangi bir belirti. Bu kanamalar yaşamı tehdit edicidir ve hemen acil bakım uygulanması gerekir.
Herhangi bir ekleminizde hareket kısıtlılığı, ağrı ya da şişlik.
Önceki tedavilerinize ilişkin bir kayıt tutulması iyi bir düşüncedir. Bu bilgiyi doktor randevusuna, hastaneye ya da acil servise giderken yanınıza aldığınızdan emin olunuz.
Çocuğunuza Hemofili Tanısı Konulduysa
Hemofilisi olan bir çocuğunuz olmasına uyum sağlarken duygusal, mali, sosyal ve diğer konularda güçlükler yaşayacağınızı düşünün. Hastalık ve gereksiniminiz olan destek ile ilgili olabildiğince fazla bilgi edinin.
Çocuğunuz büyüdükçe ve daha aktif hale geldikçe güçlükler ortaya çıkacaktır. Tedavi ve düzenli sağlık ve diş bakımına ek olarak, çocuğunuz hemofili hakkında anlayabileceği biçimde bilgiye gereksinim duyar.
Hemofilisi olan çocukların bu durumun onların hatası olmadığı konusunda ikna edilmeye ve kronik bir sağlık sorunu olanlara verilen desteğe gereksinimi vardır.
Hemofilisi olan küçük çocukların evde ve başka yerlerde yaralanma ve kanamaya neden olabilecek şeylere karşı aşırı korunması gerekir:
· Yeni yürümeye başlayan çocukları dizlik, dirseklik ve kask ile koruyun. Tüm çocuklar iki ya da üç tekerlekli bisiklete binerken kask takmalıdır.
· Çocuğunuzu düşmelerden korumak için yemek sandalyesi, araba koltuğu ve bebek arabasında emniyet kemeri kullandığınızdan emin olun.
· Çocuğunuz yürümeye başladığında, sivri kenarlı mobilyaları kaldırın ya da koruyuculu hale getirin.
· Küçük ve keskin nesneleri ve kanamaya ya da zarar vermeye neden olabilecek diğer maddeleri erişemeyeceği yerde ya da kilitli tutun.
Olası tehlikeler için oyuncaklarını ve dışarıdaki oyun alanlarını kontrol edin.
Ayrıca çocuğunuzu nasıl muayene edeceğinizi ve kanama belirtilerini tanımayı öğrenmelisiniz. Kanama atağı ortaya çıktığında hazırlıklı olmayı öğrenin. Çarpma ve berelenmeleri tedavi etmek için, önerildiği gibi kullanmak üzere dondurucuda soğuk uygulama materyalini hazır tutun ya da yanınıza alın.
Ağızda ufak kanamalar olduğunda buzlu şeker işe yaramaktadır. Çocuğunuzdan sorumlu herhangi bir kişinin çocuğunuzun hemofilisi olduğunu bildiğinden emin olun. Çocuk bakıcısı, gündüz bakıcısı, öğretmenler, okuldaki diğer personel, okul sonrası aktivitelerdeki spor eğitmeni ya da liderleri ile ne zaman sizi ya da Acil Servisi (112) aramaları gerektiği konusunda konuşun.
Çocuğunuza tıbbi kimliğini içeren bir bilezik ya da kolye takmayı düşünün. Çocuğunuz yaralandığında bu kimlik ona bakacak kimseyi çocuğunuzun durumu hakkında uyaracaktır.
HABER MERKEZİ
