12 KASIM DÜNYA ZATÜRRE GÜNÜ
2009 yılından itibaren Dünya Zatürre Günü her yıl 12 Kasım tarihinde kutlanmaktadır. Dünya Zatürre Günü; zatürre hakkındaki farkındalığı artırmayı, zatürreden koruma, önleme ve zatürrenin tedavi edilmesine yönelik müdahale programlarının geliştirilmesi ve zatürre ile mücadele edilmesini hedeflemektedir. 1 Zatürre neden önemli bir hastalıktır? 2,3,4 Zatürre akciğerleri tutan iltihabi bir hastalıktır. Tedavi edilmediği takdirde ölümlere nedenü olmaktadır; özellikle bebek ve çocuklarda, vücut direnci düşük olan hastalarda, süreğen hastalığı olanlarda, yaşlılarda ağır seyretmektedir. Zatürre tüm dünyada sık rastlanan, ağır bir hastalık olmayı sürdürmektedir. Tıptaki büyükü ilerlemelere rağmen son 40 yılda zatürrenin öldürücülüğü biraz azalsa da hala yüksektir. Tüm dünyada hekime başvuruların, tedavi giderlerinin, iş-okul günü kayıplarının veü ölümlerin önemli bir kısmından sorumludur. Beş yaş altı çocuklarda görülen ölümlerin en önemli nedeni zatürredir. 2015 yılında tüm dünyada 900 bini aşkın çocuk zatürre nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Bunların %3’ü yenidoğandır. Zatürre nedeniyle meydana gelen beş yaş altı ölümler, bu yaşlardaki tüm ölümlerin %16’sını oluşturmaktadır. Yoksul ve kırsal kesimde yaşayan çocuklar bu durumdan daha fazla etkilenmektedir. 1 Amerika Birleşik Devletleri'nde, zatürre tüm ölüm sebepleri arasında altıncı sıradadır ve enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümler içinde de birinci sırada yer alır. Her yıl 1 milyonu aşkın çocuk ve erişkin zatürre nedeniyle hastanede tedavi görmektedir. Avrupa’da yaşlılarda görülme sıklığı yaşla birlikte artmaktadır. Finlandiya’da yıllık görülme sıklığı; her bin kişide 16- 59 yaş grubunda 6, 60-74 yaş grubunda 20, 75 ve üstü yaş grubunda ise 34 olarak bildirilmiştir. 3,4,5 Yapılan çalışmalarda çocuklarda solunum yolu iltihaplanmaları; 0-4 yaş grubunda %13,4, 5-14 yaş grubunda %6,5 ile en sık ikinci ölüm nedenidir ve 0-14 yaş grubundaki tüm ölümlerin %14’ün sorumludur. 2004 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan Türkiye Hastalık Yükü Çalışmasında son iki ay içerisinde hekim tanısı konulmuş ilk 20 hastalık arasında zatürre %1,15 sıklık ile 15. sırada yer almıştır. 4,6 Bakteri, virüs, mantarlar gibi pek çok mikrop zatürrenin oluşmasına neden olur. Kişinin kendi ağız, boğaz, burun gibi yerlerinde bulunan ve normal şartlarda hastalık nedeni olmayan mikropların solunum yollarına geçmesiyle, hapşırık veya öksürük sonucunda saçılan damlacıkların solunmasıyla, ağız ve mide içeriğinin solunum yollarına kaçmasıyla bulaşır. 7,8 Beş yaş altı çocuklarda ise öksürük, solunum zorluğu, hızlı soluma, göğüste çekilmeler ve/veya ateşin eşlik etmesi durumunda akla zatürre gelmelidir. Zatürre; ani başlangıçlı ve gürültülü seyrettiği gibi, sinsi başlangıçlı olup bulgu vermeyebilir. Erişkinlerde üşüme ve titreme, terleme, ateş, öksürük ve balgam (sarı, yeşil veya pas renginde, bazen kanlı olabilir), yan ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, kas ağrıları, baş ağrısı, halsizlik, iştahsızlık görülebilir. Yaşlılarda zihin bulanıklığı bu belirtilere eşlik edebilir. 7,8 Korunma amacıyla; ilk altı ayda sadece anne sütünün verilmesi, altı aydan büyük olan çocukların yaşına uygun beslenmesi, el yıkama ve hijyen kurallarına uyulması, aşıların eksiksiz yapılması, sigara dumanına ve ev içi hava kirliliğine maruz kalmanın önlenmesi, çinko desteğinin sağlanması, kalabalık yaşam koşullarının düzeltilmesi önerilmektedir. Anne sütünün önemi, sağlıklı beslenme, vitamin, mineral desteği, hijyen, aşılamanın önemi ve uygulanması, sigara içiminin engellenmesi, hastalığın tanınması ve izlemi konusunda annelere eğitim verilmesiyle zatürreden korunulabilir. 1,6,7 Erişkinlerde sigara, alkol ve madde kullanımı önlenmeli, süreğen hastalıkların uygun şekilde takip ve tedavisi yapılmalı, el yıkama ve hijyen kurallarına uyulmalı, dengeli beslenilmeli, grip mevsiminde toplu yerlerde bulunmaktan kaçınılmalı, grip ve zatürre aşıları yapılmalıdır. 4 Çocuklara öncelikle Kızamık aşısı yapılmalıdır. Kızamık aşısı Sağlık Bakanlığı’nın Ulusal Aşıü Takvimi’nde yer almakta ve tüm sağlam çocuklara yapılmaktadır. 7,9 Grip Aşısı; 65 yaş ve üzerindekilere, süreğen hastalığı olanlara, bağışıklık sistemi baskılananlara,ü altı aydan küçük bebeklerle yakın ve sürekli teması olanlara ve grip mevsiminde olan gebelere yılda bir kez olmak üzere Eylül, Ekim veya en geç Kasım aylarında grip aşısı yapılmalıdır. Ayrıca yüksek riskli hastalarla karşılaşma olasılığı olan hekim, hemşire ve yardımcı sağlık personeli, grip yönünden riskli şahıslarla birlikte yaşayanlar, güvenlik görevlileri, itfaiyeciler gibi toplum hizmeti veren kişilerin grip aşısı olması önerilmektedir. 6-23 aylık bebeklere, 6 ayın üstünde ise süreğen, doğumsal bir hastalığı olanlara veya bağışıklık sistemi baskılanmış olanlara yapılmadır. Tüm bunların dışında aşı olmak isteyen herkese grip aşısı yapılmalıdır. 4,6 Zatürre aşısı; 65 yaş ve üzerindekilere, süreğen hastalığı olanlara, dalağı alınanlara, akciğerinin bir kısmı alınanlara, bağışıklık sistemi baskılananlara, beyin-omurilik sıvısı kaçağı olanlara ve zatürre riskinin artmış olduğu şartlarda yaşayanlara beş yılda bir yapılmalıdır. Çocuklarda zatürre aşısı Sağlık Bakanlığı’nın Ulusal Aşı Takvimi’nde yer almakta ve tüm sağlam çocuklara yapılmaktadır. Bunun dışında süreğen, doğumsal bir hastalığı olan, dalağı alınmış, bağışıklık sistemi baskılanmış çocuklarda da zatürre aşı uygulaması sürdürülmelidirHABER MERKEZİ
2009 yılından itibaren Dünya Zatürre Günü her yıl 12 Kasım tarihinde kutlanmaktadır. Dünya Zatürre Günü; zatürre hakkındaki farkındalığı artırmayı, zatürreden koruma, önleme ve zatürrenin tedavi edilmesine yönelik müdahale programlarının geliştirilmesi ve zatürre ile mücadele edilmesini hedeflemektedir. 1 Zatürre neden önemli bir hastalıktır? 2,3,4 Zatürre akciğerleri tutan iltihabi bir hastalıktır. Tedavi edilmediği takdirde ölümlere nedenü olmaktadır; özellikle bebek ve çocuklarda, vücut direnci düşük olan hastalarda, süreğen hastalığı olanlarda, yaşlılarda ağır seyretmektedir. Zatürre tüm dünyada sık rastlanan, ağır bir hastalık olmayı sürdürmektedir. Tıptaki büyükü ilerlemelere rağmen son 40 yılda zatürrenin öldürücülüğü biraz azalsa da hala yüksektir. Tüm dünyada hekime başvuruların, tedavi giderlerinin, iş-okul günü kayıplarının veü ölümlerin önemli bir kısmından sorumludur. Beş yaş altı çocuklarda görülen ölümlerin en önemli nedeni zatürredir. 2015 yılında tüm dünyada 900 bini aşkın çocuk zatürre nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Bunların %3’ü yenidoğandır. Zatürre nedeniyle meydana gelen beş yaş altı ölümler, bu yaşlardaki tüm ölümlerin %16’sını oluşturmaktadır. Yoksul ve kırsal kesimde yaşayan çocuklar bu durumdan daha fazla etkilenmektedir. 1 Amerika Birleşik Devletleri'nde, zatürre tüm ölüm sebepleri arasında altıncı sıradadır ve enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümler içinde de birinci sırada yer alır. Her yıl 1 milyonu aşkın çocuk ve erişkin zatürre nedeniyle hastanede tedavi görmektedir. Avrupa’da yaşlılarda görülme sıklığı yaşla birlikte artmaktadır. Finlandiya’da yıllık görülme sıklığı; her bin kişide 16- 59 yaş grubunda 6, 60-74 yaş grubunda 20, 75 ve üstü yaş grubunda ise 34 olarak bildirilmiştir. 3,4,5 Yapılan çalışmalarda çocuklarda solunum yolu iltihaplanmaları; 0-4 yaş grubunda %13,4, 5-14 yaş grubunda %6,5 ile en sık ikinci ölüm nedenidir ve 0-14 yaş grubundaki tüm ölümlerin %14’ün sorumludur. 2004 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan Türkiye Hastalık Yükü Çalışmasında son iki ay içerisinde hekim tanısı konulmuş ilk 20 hastalık arasında zatürre %1,15 sıklık ile 15. sırada yer almıştır. 4,6 Bakteri, virüs, mantarlar gibi pek çok mikrop zatürrenin oluşmasına neden olur. Kişinin kendi ağız, boğaz, burun gibi yerlerinde bulunan ve normal şartlarda hastalık nedeni olmayan mikropların solunum yollarına geçmesiyle, hapşırık veya öksürük sonucunda saçılan damlacıkların solunmasıyla, ağız ve mide içeriğinin solunum yollarına kaçmasıyla bulaşır. 7,8 Beş yaş altı çocuklarda ise öksürük, solunum zorluğu, hızlı soluma, göğüste çekilmeler ve/veya ateşin eşlik etmesi durumunda akla zatürre gelmelidir. Zatürre; ani başlangıçlı ve gürültülü seyrettiği gibi, sinsi başlangıçlı olup bulgu vermeyebilir. Erişkinlerde üşüme ve titreme, terleme, ateş, öksürük ve balgam (sarı, yeşil veya pas renginde, bazen kanlı olabilir), yan ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, kas ağrıları, baş ağrısı, halsizlik, iştahsızlık görülebilir. Yaşlılarda zihin bulanıklığı bu belirtilere eşlik edebilir. 7,8 Korunma amacıyla; ilk altı ayda sadece anne sütünün verilmesi, altı aydan büyük olan çocukların yaşına uygun beslenmesi, el yıkama ve hijyen kurallarına uyulması, aşıların eksiksiz yapılması, sigara dumanına ve ev içi hava kirliliğine maruz kalmanın önlenmesi, çinko desteğinin sağlanması, kalabalık yaşam koşullarının düzeltilmesi önerilmektedir. Anne sütünün önemi, sağlıklı beslenme, vitamin, mineral desteği, hijyen, aşılamanın önemi ve uygulanması, sigara içiminin engellenmesi, hastalığın tanınması ve izlemi konusunda annelere eğitim verilmesiyle zatürreden korunulabilir. 1,6,7 Erişkinlerde sigara, alkol ve madde kullanımı önlenmeli, süreğen hastalıkların uygun şekilde takip ve tedavisi yapılmalı, el yıkama ve hijyen kurallarına uyulmalı, dengeli beslenilmeli, grip mevsiminde toplu yerlerde bulunmaktan kaçınılmalı, grip ve zatürre aşıları yapılmalıdır. 4 Çocuklara öncelikle Kızamık aşısı yapılmalıdır. Kızamık aşısı Sağlık Bakanlığı’nın Ulusal Aşıü Takvimi’nde yer almakta ve tüm sağlam çocuklara yapılmaktadır. 7,9 Grip Aşısı; 65 yaş ve üzerindekilere, süreğen hastalığı olanlara, bağışıklık sistemi baskılananlara,ü altı aydan küçük bebeklerle yakın ve sürekli teması olanlara ve grip mevsiminde olan gebelere yılda bir kez olmak üzere Eylül, Ekim veya en geç Kasım aylarında grip aşısı yapılmalıdır. Ayrıca yüksek riskli hastalarla karşılaşma olasılığı olan hekim, hemşire ve yardımcı sağlık personeli, grip yönünden riskli şahıslarla birlikte yaşayanlar, güvenlik görevlileri, itfaiyeciler gibi toplum hizmeti veren kişilerin grip aşısı olması önerilmektedir. 6-23 aylık bebeklere, 6 ayın üstünde ise süreğen, doğumsal bir hastalığı olanlara veya bağışıklık sistemi baskılanmış olanlara yapılmadır. Tüm bunların dışında aşı olmak isteyen herkese grip aşısı yapılmalıdır. 4,6 Zatürre aşısı; 65 yaş ve üzerindekilere, süreğen hastalığı olanlara, dalağı alınanlara, akciğerinin bir kısmı alınanlara, bağışıklık sistemi baskılananlara, beyin-omurilik sıvısı kaçağı olanlara ve zatürre riskinin artmış olduğu şartlarda yaşayanlara beş yılda bir yapılmalıdır. Çocuklarda zatürre aşısı Sağlık Bakanlığı’nın Ulusal Aşı Takvimi’nde yer almakta ve tüm sağlam çocuklara yapılmaktadır. Bunun dışında süreğen, doğumsal bir hastalığı olan, dalağı alınmış, bağışıklık sistemi baskılanmış çocuklarda da zatürre aşı uygulaması sürdürülmelidirHABER MERKEZİ 
